(ภูฎาน ประเทศที่ใช้ GDH มาเป็นปรัชญาในการพัฒนาประเทศ)
...เราไม่สามารถแก้ปัญหา ด้วยจิตใจระดับเดียวกันกับจิตใจที่นำเราเข้าสู่ปัญหาได้...
เข็มทิศชีวิต 2 ของ คุณฐิตินาถ ณ พัทลุง เขียนว่า ไอน์สไตน์ กล่าวข้อความนี้ไว้
อาจจะไม่เกี่ยวกับบทความนี้สักเท่าไร จริงๆ บทความนี้เกิดขึ้นเพราะได้ฟังเรื่อง GDH หรือ ตัวชี้วัดความสุขมวลรวมประชาชาติ ตัวชี้วัดที่มาแรงแซงทางโค้ง GDP
ถ้า GDP เป็นฝ่ายอธรรม GDH ก็เป็นฝ่ายธรรมะอย่างไม่ต้องสงสัย มีการเชิญชวนให้เชื่อเช่นนั้น
GDH ใช้นามธรรมอย่าง "ความสุข" มาวัดแทนรูปธรรมอย่าง "เงินตรา" ของ GDP
มีการระบุ กลั่นกรองนามธรรม ออกมาเป็นรูปธรรม ทำเป็นตัวชี้วัด แล้วประยุกต์มันออกมาเป็นแบบสอบถาม...
ผมไม่ได้เปิดประเด็น เพื่อวิพากษ์วิจารณ์ GDH (ไม่กล้า) แค่หยิบมาเป็นหัวเรื่องเพื่อโยงมาถึงสิ่งที่ตัวเองเชื่อเท่านั้นเอง เพราะผมเชื่อว่า คนที่นอนอยู่บนที่นอนนุ่มๆ บนคอนโดสุดหรูใจกลางเมือง ไม่ได้มีความสุข หรือมีความทุกข์ มากหรือน้อยไปกว่าคนที่นอนอยู่บนกองฟางคันๆ ข้างขี้ควายเหม็นๆ กลางทุ่งนาเลย
...มาดูนิยามของความสุข ของคนที่มีทุกข์คนนี้กัน
...ความสุข เหมือนอากาศ มองไม่เห็นแต่เรารู้ว่ามีอยู่จริง
...ความสุข และความทุกข์ ไม่ใช่เหรียญแต่ละด้านของกันและกัน
...ความสุข ต้องการเครื่องยึดจับ ต้องมีสิ่งอ้างอิง ความสุขไม่เกิดขึ้นโดยตัวของมันเอง เราอาศัยสิ่งต่างๆ หรือแม้แต่มโนคติ เพื่อยึดจับความสุข ดังนั้นเมื่อสิ่งยึดจับความสุขหายไป ความสุขย่อมหายไป
อุปมาเหมือน ผมอยากได้โทรศัพท์มือถือเครื่องใหม่ เมื่อได้แล้วก็มีความสุข
ผ่านไปสักพักความสุขก็จึดจางลง เพราะโทรศัพท์ที่เคยใหม่ มันไม่ "ใหม่" อีกต่อไปแล้ว
ฉันใดก็ฉันนั้น
ดัชนีชี้วัดความสุขที่เป็นตัวเลขทั้งหลาย ชะตากรรมก็ไม่ต่างกัน
...ท่านมีเวลาอยู่กับครอบครัว...ติ๊กถูกที่ช่องมากที่สุด
...ท่านทำกิจกรรมกับครอบครัว...ติ๊กถูกที่ช่องมากที่สุด
ดัชนีความสุขเต็มร้อย และทำให้เกิด ภาพถ่ายรูปครอบครัวกอดกันกลม ยิ้มแฉ่ง โพสขึ้น Facebook เพื่อตอบสนองความต้องการลำดับที่ 3 ต่อสังคมตาม Maslow Theory ว่าด้วย Belonging Needs
...แต่ยังมีดอกจันเล็กๆ ของเครื่องจับความสุขอยู่ มันเขียนว่า
* โปรดระวังผลข้างเคียง เช่น ความทุกข์ เมื่อสิ่งที่จับยึดเปลี่ยนแปลงไป!!
การเอาความสุขไปจับกับสิ่งใดๆ ที่แปรผัน เปลี่ยนแปลง ศาสนาส่วนใหญ่จึงสอนให้หลีกเลี่ยง ด้วยการเอาความสุขไปจับกับสิ่งที่ให้เชื่อว่า ยืนยงคงอยู่ถาวรกว่าชีวิตของเราเสีย เช่น พระผู้เป็นเจ้า สิ่งศักดิ์สิทธิ์โลกใหม่ หรือกระทั่งไม่ให้มีสิ่งยึดอีกต่อไปเลยอย่าง พระนิพพาน เพราะเมื่อเราจับกับสิ่งที่ยั่งยืนกว่าชีวิตของตัวเองแล้ว เราจะไม่ทันได้รับรู้ถึงอาการของผลข้างเคียง เมื่อสิ่งเหล่านั้นเปลี่ยนแปลงไป
เพราะฉะนั้น ถ้ายังอยากมีความสุขในโลกตามแบบ "คฤหัสถ์" อยู่ล่ะก็
...โปรดอ่านคำเตือนในฉลากเครื่องจับสุข ก่อนยึดจับสิ่งสร้างความสุขของคุณทุกครั้ง!!
